Gebruik jij weleens eiwitpoeder, maar heb je eigenlijk geen idee wat erin zit of waar het vandaan komt? Je bent niet de enige. Veel sporters gooien dagelijks een scoop in de blender zonder stil te staan bij het proces daarachter. In dit artikel lees je hoe eiwitpoeder precies wordt gemaakt, van melk of plant tot de pot in jouw keukenkast.
Waar komt eiwitpoeder vandaan?
Eiwitpoeder kan uit verschillende bronnen komen, afhankelijk van het type. De meeste poeders zijn afkomstig van melk, maar er zijn ook plantaardige varianten. Hieronder zie je de belangrijkste herkomsten:
- Whey (wei): Dit is een restproduct van kaasproductie. Melk wordt gestremd, de vaste stoffen worden kaas, de vloeistof is wei. Daaruit wordt eiwitpoeder gewonnen.
- Caseïne: Ook uit melk, maar langzamer verteerbaar. Het wordt vaak gebruikt voor ’s nachts.
- Plantaardig eiwit: Denk aan erwten, rijst of soja. Deze bronnen worden gedroogd, fijngemalen en geconcentreerd tot een poeder met een zo hoog mogelijk eiwitgehalte.
Stap voor stap het productieproces
Hoe wordt vloeibare melk of een plant omgezet in dat droge poeder in jouw pot? Het hele proces bestaat uit een paar vaste stappen. Hieronder zie je hoe het werkt:
1. Aanvoer van grondstof
Alles begint bij de basis: melk of plantaardig materiaal. Voor whey en caseïne wordt melk meestal geleverd door zuivelfabrieken. Bij plantaardige eiwitten gaat het om soja, erwten of rijst die eerst worden geschoond, gedroogd en gemalen. De kwaliteit van het eindproduct hangt hier al deels af van hoe vers en zuiver de grondstof is.
2. Scheiding van eiwit
De vloeistof of pulp wordt in deze stap gefilterd om het eiwit los te maken van andere delen, zoals vet, suikers of vezels. Bij melk gebruikt men hiervoor vaak microfiltratie of ultrafiltratie. Het doel is om het eiwitgehalte te verhogen zonder de structuur van het eiwit te beschadigen.
3. Verdamping van vocht
Wat overblijft is nog steeds vloeibaar. In deze fase wordt het water langzaam verdampt, waardoor een dikke eiwitconcentraat ontstaat. Dit gebeurt meestal in een verwarmde verdamper. Hoe beter dit gebeurt, hoe minder het eiwit klontert of beschadigt.
4. Drogen tot poeder
De eiwitmassa wordt vervolgens omgezet in droog poeder via een zogenaamde spray-dryer. Dit is een grote installatie die de vloeistof vernevelt in hete lucht. Binnen enkele seconden droogt het tot fijn poeder, dat makkelijk te mengen is in shakes of yoghurt.
5. Toevoegingen mengen
Pas in deze stap worden smaakstoffen, zoetstoffen of enzymen toegevoegd. Denk aan vanille-aroma, stevia of verteringsenzymen zoals lactase. Bij sommige merken worden ook vitamines of vezels toegevoegd. De precieze mix verschilt per fabrikant.
6. Verpakking en controle
Tot slot wordt het poeder gecontroleerd op samenstelling, smaak, oplosbaarheid en zuiverheid. Daarna wordt het afgevuld in potten of zakken. Veel merken doen ook een microbiologische test, bijvoorbeeld op zware metalen of schimmels. Dan pas mag het de fabriek verlaten.
Welke technieken worden gebruikt?
Niet elk eiwitpoeder wordt op dezelfde manier gemaakt. Fabrikanten gebruiken verschillende technieken om het eiwit zo zuiver, oplosbaar en intact mogelijk te houden. Hieronder zie je de meest gebruikte methodes, wat ze precies doen en waarvoor ze meestal worden ingezet:
| Techniek | Wat doet het? | Waarvoor gebruikt? |
| Microfiltratie | Scheidt eiwit van vet en lactose zonder hitte | Whey isolaat |
| Ultrafiltratie | Grovere filtering van vloeistof | Whey concentraat |
| Ion exchange | Scheiding via elektrisch geladen deeltjes | Isolaten (goedkoper proces) |
| Spray drying | Vloeistof vernevelen in hete lucht tot poeder | Alle soorten eiwitpoeder |
| Enzymatische hydrolyse | Breekt eiwit deels af voor snellere opname | Hydrolysaat |
Sommige technieken zijn zachter dan andere en zorgen voor een betere smaak of opname. Vooral bij whey isolaat zie je vaak dat microfiltratie de voorkeur heeft, omdat het eiwit dan beter intact blijft.
Wat zit er nog meer in?
Eiwitpoeder bestaat niet alleen uit eiwit. Veel fabrikanten voegen extra ingrediënten toe om de smaak, textuur of verteerbaarheid te verbeteren. Hieronder zie je wat er vaak bij zit:
- Smaakstoffen: Denk aan vanille, chocolade of aardbei. Soms natuurlijk, soms kunstmatig.
- Zoetstoffen: Vaak stevia, sucralose of acesulfaam-K. Zonder toegevoegde suikers.
- Verdikkingsmiddelen: Zoals xanthaangom of guargom, voor een romige structuur.
- Enzymen: Zoals lactase of bromelaïne, die helpen bij de vertering van eiwit.
- Vitamines en mineralen: Soms toegevoegd voor marketing of extra ‘voedingswaarde’.
Let op: wat er precies in zit verschilt sterk per merk. Check daarom altijd het etiket als je gevoelig bent voor bepaalde stoffen of kunstmatige toevoegingen.
Verschil tussen concentraat, isolaat en hydrolysaat
Niet elk eiwitpoeder is hetzelfde. De termen op het etiket zeggen veel over de zuiverheid, opname en prijs. Hieronder zie je de belangrijkste verschillen:
- Whey concentraat: Bevat meestal 70 tot 80 procent eiwit. Goedkoop en populair, maar bevat ook wat vet en lactose.
- Whey isolaat: Geconcentreerder (rond de 90 procent eiwit), met minder vet en lactose. Iets duurder, maar beter voor mensen met lichte intoleranties.
- Whey hydrolysaat: Voorverteerd eiwit dat sneller wordt opgenomen. Vaak gebruikt door fanatieke sporters of mensen met gevoelige darmen.
Twijfel je welke soort bij jou past? Bekijk dan het overzicht van het beste eiwitpoeder waarin alle typen naast elkaar staan, inclusief voor- en nadelen.
Wat bepaalt de kwaliteit van eiwitpoeder?
De ene pot eiwit is de andere niet. Kwaliteit zit niet alleen in het eiwitgehalte, maar ook in herkomst, verwerking en toevoegingen.
Herkomst van het eiwit
Melk van grasgevoerde koeien of biologisch geteelde planten leveren vaak een puurder basisproduct. Dit heeft invloed op smaak en samenstelling.
Verwerkingstechniek
Microfiltratie is een zachte manier van filteren waarbij de structuur van het eiwit intact blijft. Bij ion exchange of hitteverwerking kan dit deels verloren gaan.
Toegevoegde ingrediënten
Soms krijg je meer dan je verwacht: aroma’s, kleurstoffen, sucralose of vulmiddelen. Hoe korter de ingrediëntenlijst, hoe beter je weet wat je binnenkrijgt.
Labtesten en transparantie
Steeds meer merken laten hun poeders analyseren door onafhankelijke laboratoria. Zo weet je of het eiwitgehalte klopt én of het product vrij is van zware metalen of verontreiniging.
Gebruikservaring
Los het goed op? Smaakt het fatsoenlijk? Dit zegt misschien niets over de voedingstechnische waarde, maar wel over of je het product dagelijks met plezier gebruikt.
Kort samengevat
- Eiwitpoeder maken is een technisch proces waarbij melk of planten worden verwerkt tot een geconcentreerd poeder.
- De belangrijkste stappen zijn filtratie, droging en het toevoegen van smaakstoffen of enzymen.
- De kwaliteit hangt af van de bron, verwerking en wat er verder in het potje zit.
